Τι είναι η καρωτιδική νόσος;
Είναι η στένωση των αρτηριών που ονομάζονται καρωτίδες. Οι καρωτίδες είναι οι δύο κύριες αρτηρίες αιμάτωσης του εγκεφάλου. Με την πάροδο των ετών η έσω επιφάνεια των αρτηριών γεμίζει με αθηρωματικό υλικό που κλείνει τον αυλό εμποδίζοντας τη ροή αίματος.
Απόφραξη καρωτίδος σημαίνει 50% πιθανότητα εγκεφαλικού.
Το πιο ευαίσθητο και σημαντικό όργανο του ανθρωπίνου σώματος είναι ο εγκέφαλος. Αν μείνει χωρίς οξυγόνο πάνω από 30” λιποθυμούμε ενώ μετά από 2-3 λεπτά οι βλάβες είναι ανεπανόρθωτες. Το οξυγόνο δίνεται στα εγκεφαλικά κύτταρα μέσω των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αρτηριακού αίματος.
Η μόνιμη βλάβη των κυττάρων του εγκεφάλου, ονομάζεται εγκεφαλικό.
Η στένωση των καρωτίδων υπάρχει στο 10% των ενηλίκων άνω των 60 ετών, είναι ύπουλη και μπορεί, αν μείνει αδιάγνωστη, να οδηγήσει σε εγκεφαλικό.
Ασυμπτωματική κατάσταση
Δυστυχώς η νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική και η πρώτη της εκδήλωση να είναι ένα μεγάλο εγκεφαλικό. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να μην εκδηλωθεί, αλλά έχει βρεθεί συσχέτιση της ασυμπτωματικής καρωτιδικής νόσου με σιωπηλά έμφρακτα, πτώση διάνοιας αμνησία και άνοια. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν πρώιμα σημάδια:
- Μουδιάσματα των άκρων που διαρκούν για λίγο
- Αδυναμία ομιλίας που διαρκεί κάποια λεπτά
- Απώλεια όρασης από τον ένα οφθαλμό (σαν να βλέπουμε μέσα από κουρτίνα)
Οποιοδήποτε από αυτά τα σημάδια μπορεί να σημαίνει προχωρημένη καρωτιδική βλάβη και επείγει αγγειοχειρουργικής εκτίμησης.
Ποιοί κινδυνεύουν περισσότερο από την καρωτιδική νόσο
Περισσότερο κινδυνεύουν άνδρες άνω των 60 και γυναίκες άνω των 65, καπνιστές με αρτηριακή υπέρταση, αυξημένη χοληστερίνη και σακχαρώδη διαβήτη.
Τρόποι προφύλαξης από την καρωτιδική νόσο
Υιοθέτηση από μικρή ηλικία υγιεινού τρόπου ζωής, άσκησης , ρύθμιση πίεσης , σακχάρου και χοληστερίνης. Check up αγγείων μετά τα 50 ιδίως αν έχουμε καρδιακό πρόβλημα ή κανονίζουμε χειρουργείο καρδιάς.
Δείτε εδώ δίαιτα για τη χοληστερίνη.
Θεραπεία της καρωτιδικής νόσου
Σε μικρές στενώσεις αρκεί η φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με παρακολούθηση από αγγειοχειρουργό. Σε στενώσεις άνω του 60% και ανάλογα με την υφή της πλάκας πολλοί ασθενείς θα ωφεληθούν από μια επέμβαση αποκατάστασης της καρωτίδος.
Διάγνωση καρωτιδικής νόσου
Η διάγνωση γίνεται Κλινικά και παρακλινικά.
Με τρίπλεξ και αν χρειαστεί με αξονική ή μαγνητική αγγειογραφία. Αν η πλάκα χαρακτηριστεί μαλακή, με μεγάλη στένωση, τότε ο κίνδυνος εγκεφαλικού είναι μεγαλύτερος απ’ ότι σε μία σταθερή (σκληρή) πλάκα με μικρότερο βαθμό στένωσης. Η εξέταση μπορεί να συμπληρωθεί με αγγειογραφία, ή και αξονική αν ο ειδικός το κρίνει απαραίτητο.
Ποια η καλύτερη μέθοδος για την αντιμετώπιση της στένωσης καρωτίδος
Υπάρχουν δύο μορφές θεραπείας:
- Μπαλονάκι με στεντ
- Ενδαρτηρεκτομή
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες και τις σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες φαίνεται ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων λιγότερο επικίνδυνο είναι το χειρουργείο ενδαρτηρεκτομής. Βέβαια στη φαρέτρα του αγγειοχειρουργου, υπάρχει και η αποκατάσταση με στεντ αφού κάθε ασθενής έχει την ιδιαιτερότητα του.
Ο διεγχειρητικός κίνδυνος εγκεφαλικού ή θανάτου είναι 1.5% για την ενδαρτηρεκτομή και 2% για το στεντ σε ασυμπτωματική νόσο. Η αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να είναι συντηρητική στα αρχικά στάδια, με ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου και παρακολούθηση, ενώ στα τελικά στάδια η αντιμετώπιση πρέπει να είναι χειρουργική. Υπάρχει σε επιλεγμένες περιπτώσεις και η ενδαγγειακή προσέγγιση, με τοποθέτηση ενδονάρθηκα μέσα στην καρωτίδα.
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες και τις σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες φαίνεται ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων λιγότερο επικίνδυνο είναι το χειρουργείο ενδαρτηρεκτομής. Βέβαια στη φαρέτρα του αγγειοχειρούργου, υπάρχει και η αποκατάσταση με στεντ αφού κάθε ασθενής έχει την ιδιαιτερότητα του.
Πόσο διαρκεί το χειρουργείο;
Γύρω στις 2ωρες. Ο ασθενής επιστρέφει στο κρεβάτι του και σε δύο μέρες παίρνει εξιτήριο. Η τομή στον λαιμό κλείνει με ειδικά ράμματα και γίνεται πλαστική αποκατάσταση με άριστα αισθητικά αποτελέσματα.
Πως γίνεται το στεντ;
Υπό τοπική αναισθησία γίνεται παρακεντηση της αρτηρίας του μηρού και προώθηση σύρμάτων και καθετήρων μέχρι τη βλάβη. Η διαδικασία γίνεται σε αγγειοχειρουργική σουίτα με αγγειογράφο και υπό ακτινοσκόπηση. Ο ασθενής επιστρέφει στο κρεβάτι και παίρνει εξιτήριο σε μία ημέρα.
Τι πρέπει να κάνουμε προληπτικά για τη καρωτιδική νόσο;
Πολύ σημαντικό στην πρόληψη, είναι η καταπολέμηση των παραγόντων κινδύνου για καρωτιδική νόσο:
Το κάπνισμα, Ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία, πρέπει να αντιμετωπίζονται σωστά, είτε η νόσος είναι προχωρημένη είτε την έχουμε προλάβει στην αρχή.
Συμπτώματα που πρέπει οπωσδήποτε να μας οδηγήσουν σε αγγειοχειρουργική εκτίμηση είναι: αιμωδίες (μουδιάσματα) του αριστερού ή δεξιού χεριού που διαρκούν κάποια λεπτά, μουδιάσματα στο πρόσωπο και προσωρινή αδυναμία ομιλίας, παροδική απώλεια όρασης ή θάμπωμα, που παρέρχεται μόνο του μετά από λίγο.